Dijital İzler ve Sessiz Bir Dönüşüm

Türkiye’de kadın valiler ve kaymakamlar, uzun yıllar boyunca mülki idare mesleğinin “istisnaları” olarak anıldı. Bugün ise tablo değişiyor. Kadın mülki idareciler artık sadece sayısal varlıklarıyla değil, kurumsal dönüşümün görünür aktörleri olarak da dikkat çekiyor.

Bu mesele, üniversitelerde rahatlıkla tez konusu yapılabilecek bir derinliğe sahip: tarihsel arka planı, mevcut tabloyu, sahadaki rolleri, karşılaştıkları zorlukları ve kurumsal etkileriyle çok katmanlı bir dönüşümden söz ediyoruz.

Mülki idare, uzun yıllar kendi içinde tutarlı gerekçelerle ve toplumsal yapının gerçeklerine uygun biçimde erkek egemen bir yapı olarak şekillendi. Bu, yalnızca bir tercih değil; dönemin sosyolojisinin de bir yansımasıydı.

Türkiye’de ilk kadın vali, 1991 yılında Muğla’ya atanan Lale Aytaman oldu. İlk kadın kaymakam ise 1995 yılında Çankırı’nın Orta ilçesinde göreve başlayan Özlem Bozkurt Gevrek idi. Gevrek, bugün Ankara’nın Etimesgut ilçesinde kaymakam olarak görev yapıyor. Bu iki isim, birer “ilk” olmanın ötesinde, mesleğin yönünü değiştiren eşiklerdi.

Bugün Türkiye’de 922 ilçenin yalnızca 59’unda kadın kaymakam görev yapıyor. 81 ilin ise 3’ü kadın valiler tarafından yönetiliyor. En fazla kadın kaymakamın bulunduğu iller arasında Sivas ve Ordu (4’er), Çorum ve Çankırı (3’er) öne çıkıyor. Üstelik bu kadın kaymakamların önemli bir bölümü, üniversitelerinden şeref öğrencisi, fakülte birincisi ya da çift anadal onur derecesiyle mezun olmuş isimler.

Bu noktada altını çizmek gerekir: Kadın valiler ve kaymakamlar yalnızca bireysel başarı hikâyeleri değildir. Onlar, devletin vatandaş nezdindeki yüzünü dönüştüren aktörlerdir.

Ancak modern kamu yönetiminde bir başka alan daha önem kazanıyor. Görünürlük. Bugün pek çok kaymakamın, görev yaptığı ilçe kaymakamlığının resmî internet sitesinde yürütülen hizmetlere dair yeterli veri paylaşmadığı görülüyor. Oysa resmî internet siteleri ve sosyal medya, merkezi otoritenin yereldeki meşruiyetini dijital ortamda yeniden üretmenin en güçlü araçları hâline gelmiş durumda. Bu mecralara mesafeli durmak yerine, doğru ve ölçülü kullanmak; hem devlet vatandaş mesafesini kısaltıyor hem de yapılan hizmetlerin görünürlüğünü artırıyor.

Geçtiğimiz günlerde Burdur Valiliği’nin bir sosyal medya paylaşımıyla tesadüfen karşılaştım. Vali Tülay Baydar Bilgihan’ın hesabına baktığımda, ortak bir takipçimiz olduğunu fark ettim. İsmi görünce doğrusu şaşırdım. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Türk vatandaşlığını tercih eden, Türkiye’ye önemli kültürel katkılar sunmuş, dünyaca ünlü besteci ve piyanist Anjelika Akbar. Sadece mesleğindeki büyüklüğüyle değil, insanlığıyla da muhteşem birisi. 

Bu detay, ilk bakışta önemsiz gibi görülebilir. Oysa sosyal medyada valilerin kimler tarafından takip edildiği, mülki idare açısından sembolik ve siyasal anlamlar taşır. Bugün hiyerarşi artık yalnızca protokol listeleriyle değil, dijital izlerle de okunuyor. Neden önemli olduğu, ne anlattığı ve nasıl okunması gerektiği ayrı bir yazının konusu.

Ancak şunu söylemek mümkün: Dünyaca ünlü bir bestecinin bir valiyi takip etmesi, kişisel bir imajdan çok, ilin kültürel kapasitesini büyüten bir semboldür. Bu, klasik devlet temsilciliğinin ötesinde; kültür ve sanatla temas edebilen bir yönetim anlayışına işaret eder.

Vali Tülay Baydar Bilgihan’ın sosyal medya tarzı da bu çerçevede okunmalı. Paylaşımlar profesyonel, ciddi ve yerel halkla bağ kurma odaklı. Sosyal medyanın yalnızca haber verme aracı değil; şeffaflık, erişilebilirlik ve toplumsal güven üretme alanı olarak kullanıldığı bir dil hâkim.

Dili, görseli ve zamanlamasıyla mesleki ciddiyeti zedeleyen kimi paylaşımlar, mülki idare mensupları arasında ve kamuoyunda rahatsızlık yaratırken, Vali Bilgihan’ın paylaşımları farklı bir his bırakıyor. Samimiyetle mesafenin dengelendiği, ailenin sözü dinlenen, saygı duyulan ablası yakınlığı.

Belki de mülki idarenin bugünkü ihtiyacı tam olarak budur:

Ne aşırı resmiyet ne yapay samimiyet…

Sadece güven veren bir duruş.